Viên nén gỗ là gì? Đặc điểm và các ưu việt khi dùng viên nén gỗ

Giới thiệu về viên nén gỗ và xu hướng năng lượng tái tạo

Trong bối cảnh toàn cầu đang hướng tới giải pháp năng lượng bền vững và giảm phát thải khí nhà kính, viên nén gỗ nổi lên như một loại chất đốt sinh học lý tưởng thay thế nhiên liệu hóa thạch. Được sản xuất từ phế phẩm của ngành chế biến gỗ như mùn cưa, dăm bào, vỏ cây…, viên nén gỗ không chỉ góp phần tận dụng tài nguyên mà còn đáp ứng yêu cầu về hiệu suất và thân thiện môi trường.

Hiện nay, lò hơi công nghiệp sử dụng viên nén gỗ ngày càng phổ biến trong các ngành chế biến thực phẩm, dệt nhuộm, sản xuất giấy và hóa chất. Viên nén gỗ không chỉ là giải pháp năng lượng hiệu quả mà còn góp phần thúc đẩy nền kinh tế tuần hoàn, phát triển xanh cho doanh nghiệp.

---

Quy trình sản xuất viên nén gỗ đạt tiêu chuẩn chất lượng

Nguyên liệu đầu vào và cách xử lý sơ bộ

Viên nén gỗ được tạo ra từ các phế phẩm gỗ tự nhiên như mùn cưa, dăm bào hoặc gỗ vụn sau quá trình sấy khô và nghiền nhỏ.
Việc lựa chọn nguyên liệu có độ ẩm dưới 12% là yếu tố then chốt ảnh hưởng đến chất lượng viên nén.
Nguyên liệu cần được xử lý loại bỏ tạp chất như kim loại, đất cát để tránh ảnh hưởng đến thiết bị lò hơi và môi trường.
Chất đốt cho lò hơi là gì, vai trò và tầm quan trọng của chúng phụ thuộc nhiều vào quá trình sơ chế ban đầu.
Một số nhà máy còn kết hợp dầu hóa dẻo cao su RPO P140 vào trong dây chuyền xử lý sinh khối để cải thiện hiệu suất cháy.

Công nghệ ép viên hiện đại

Sau khi được nghiền và làm khô đến độ ẩm lý tưởng, nguyên liệu được đưa vào máy ép viên dưới áp suất cao để định hình thành dạng viên nén.
Quá trình này không sử dụng keo kết dính, hoàn toàn dựa trên lignin tự nhiên trong gỗ làm chất kết dính tự nhiên.
Đường kính viên nén phổ biến từ 6mm đến 10mm, chiều dài 10–30mm, đảm bảo tính đồng nhất cho quá trình đốt.
Nhiệt lượng tạo ra từ viên nén gỗ có thể đạt từ 4000–4800 kcal/kg tùy theo loại gỗ và công nghệ ép.

---

Đặc điểm nhiệt của viên nén gỗ và hiệu suất đốt cháy

Giá trị nhiệt cao và ổn định

So với nhiều loại sinh khối khác, viên nén gỗ có giá trị nhiệt cao, giúp lò hơi biomass thông dụng vận hành ổn định và tiết kiệm nhiên liệu.

Độ ẩm thấp giúp tăng hiệu suất đốt

Với độ ẩm chỉ từ 6–10%, viên nén gỗ cháy nhanh và tỏa nhiệt hiệu quả hơn nhiều so với dăm gỗ hay vỏ trấu thô.

Thời gian cháy kéo dài

Viên nén gỗ có mật độ nén cao nên cháy lâu hơn, phù hợp cho các ứng dụng cần đốt liên tục như sấy, đun nước, tạo hơi.

Tạo ít tro và không gây đóng cặn

Tỷ lệ tro còn lại sau khi đốt viên nén gỗ thường dưới 1.5%, giảm chi phí vệ sinh lò và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Phù hợp với nhiều loại lò hơi

Tính đồng nhất và hiệu suất cao của viên nén gỗ giúp chúng thích hợp cho các loại lò hơi công nghiệp phổ biến hiện nay, từ lò tầng sôi, ghi tĩnh đến lò hơi ghi xích.

---

Những ưu điểm nổi bật khi sử dụng viên nén gỗ

Thân thiện với môi trường

Viên nén gỗ phát thải CO₂ thấp hơn nhiều so với than đá hay dầu DO, góp phần giảm hiệu ứng nhà kính.

Dễ bảo quản và vận chuyển

Đóng bao hoặc dạng rời, dễ xếp dỡ và bảo quản, không cần kho chứa đặc biệt.

Hiệu quả kinh tế cao

Giá viên nén gỗ ổn định hơn các loại nhiên liệu hóa thạch, đồng thời mang lại hiệu suất đốt tốt hơn.

Giảm thiểu chi phí xử lý chất thải

Tro thải từ viên nén gỗ có thể tận dụng làm phân bón hoặc phụ gia xây dựng.

Phù hợp xu hướng xanh và tiêu chuẩn ESG

Doanh nghiệp dùng viên nén gỗ dễ đạt chứng chỉ môi trường, cải thiện hình ảnh thương hiệu trong mắt đối tác.

---

Ứng dụng của viên nén gỗ trong các ngành công nghiệp

Ngành chế biến thực phẩm và đồ uống

Hệ thống lò hơi công nghiệp trong nhà máy thực phẩm tận dụng viên nén gỗ để hấp, sấy, đun nấu hiệu quả và sạch sẽ.

Ngành dệt nhuộm và giặt là công nghiệp

Nhiệt lượng từ viên nén gỗ được dùng trong ứng dụng của lò hơi biomass trong các ngành công nghiệp, đảm bảo chất lượng sản phẩm đầu ra đồng đều.

Sản xuất giấy và bao bì

Các lò hơi sử dụng viên nén gỗ tạo hơi ổn định phục vụ cho quá trình sấy và xử lý bột giấy.

Ngành hóa chất và cao su

Một số nhà máy hóa chất sử dụng viên nén gỗ kết hợp các hóa chất polymer như SBR 1502 để tối ưu hiệu quả nhiệt.

Các cơ sở sản xuất nhỏ và hộ kinh doanh

Nhờ giá thành thấp, viên nén gỗ phù hợp cho nhiều cơ sở sản xuất quy mô nhỏ cần nguồn nhiệt ổn định.

---

So sánh viên nén gỗ với các loại chất đốt sinh khối khác

Viên nén vỏ trấu

Viên nén gỗ có giá trị nhiệt cao hơn, ít tro hơn và cháy ổn định hơn viên nén vỏ trấu.

Dăm gỗ tươi

Dăm gỗ tươi chứa độ ẩm cao, hiệu suất cháy thấp và khó kiểm soát so với viên nén gỗ.

Củi khô

Dù dễ kiếm nhưng củi khô không đồng đều về chất lượng và yêu cầu kho bãi rộng rãi để lưu trữ.

Than củi

Than củi tạo ra nhiều khí độc và gây ô nhiễm hơn viên nén gỗ.

Dầu DO và than đá

Viên nén gỗ tuy có giá thành tương đương nhưng lại thân thiện môi trường và dễ xử lý tro thải hơn.

---

Lưu ý khi lựa chọn viên nén gỗ chất lượng cao

Nguồn gốc nguyên liệu rõ ràng

Nên chọn viên nén từ gỗ tự nhiên, không pha tạp để đảm bảo không tạo khí độc khi đốt.

Độ nén và kích thước đồng đều

Viên nén đạt chuẩn phải có kích thước đều, không bị vụn, không có dầu mỡ hoặc mùi lạ.

Tỷ lệ tro thấp

Kiểm tra thông số tro còn lại dưới 1.5% để tránh ảnh hưởng đến tuổi thọ lò hơi.

Độ ẩm thấp

Độ ẩm dưới 10% giúp quá trình cháy đạt hiệu suất tối ưu và tránh ẩm mốc khi bảo quản.

Đơn vị cung cấp uy tín

Chọn các nhà cung cấp có chứng chỉ chất lượng và kinh nghiệm lâu năm trong ngành năng lượng sinh khối.

---

Tiêu chuẩn kỹ thuật cần quan tâm khi nhập viên nén gỗ

Kích thước và khối lượng riêng

Kích thước tiêu chuẩn từ 6–8mm giúp dễ dàng vận hành trong các lò hơi biomass thông dụng.

Giá trị nhiệt tối thiểu

Nên chọn viên nén có nhiệt lượng >4000 kcal/kg để đảm bảo hiệu quả vận hành lò.

Tỷ lệ tro và độ ẩm

Tỷ lệ tro <1.5%, độ ẩm <10% là ngưỡng lý tưởng cho vận hành lâu dài.

Không sử dụng hóa chất độc hại

Viên nén gỗ không nên chứa keo, nhựa, sơn hay kim loại nặng.

Chứng nhận và kiểm định

Các sản phẩm đạt tiêu chuẩn ENplus, DINplus hoặc ISO sẽ đảm bảo chất lượng và an toàn khi sử dụng.

---

Kết luận

Viên nén gỗ là một giải pháp chất đốt sinh học hiện đại, mang đến nhiều lợi ích vượt trội cả về kinh tế lẫn môi trường. Với những đặc tính nhiệt ưu việt, khả năng cháy ổn định và ít phát thải, viên nén gỗ đang được các doanh nghiệp ưu tiên lựa chọn thay thế nhiên liệu truyền thống như than đá, dầu DO. Sự linh hoạt trong ứng dụng cùng chi phí đầu tư hợp lý khiến viên nén gỗ trở thành lựa chọn hàng đầu cho những đơn vị sử dụng các loại chất đốt cho lò hơi sinh khối biomass. Trong tương lai, với sự hỗ trợ từ chính sách khuyến khích năng lượng sạch và sự gia tăng nhận thức môi trường, viên nén gỗ hứa hẹn sẽ đóng vai trò quan trọng trong chiến lược phát triển bền vững của ngành công nghiệp Việt Nam.